Phương pháp giáo dục Steiner là một trong những phương pháp giáo dục sớm phổ biến. Bên cạnh các phương pháp Montessori, Glenn Doman thì Steiner được các bậc cha mẹ quan tâm tìm hiểu. Vậy phương pháp giáo dục Steiner có những đặc trưng cơ bản gì? Dưới đây hãy cùng HaNoitoplist tìm hiểu tất tần tật các thông tin liên quan. Đừng bỏ lỡ bạn nhé!
Phương pháp giáo dục Steiner là gì?
Phương pháp Steiner còn được gọi là Waldorf là một trong những phương pháp giáo dục sớm phổ biến trên thế giới. Và trong thời gian gần đây phương pháp này đang dần phát triển ở Việt Nam. Đây là phương pháp được phát triển bởi Rudolf Steiner Joseph Lorenz. Ông là một nhà triết học, tư tưởng xã hội, kiến trúc sư người Áo.
Phương pháp giáo dục Waldorf Steiner hướng người học trở thành những con người tự do, có đam mê. Một lợi ích quan trọng mà trẻ có được từ phương pháp này đó là hòa mình vào môi trường gắn kết cộng đồng. Trẻ được kích thích phát triển cái tôi cá thể, giao tiếp với xã hội.
Tìm hiểu triết lý giáo dục Steiner
Nền giáo dục hiện nay quá tập trung vào việc truyền đạt kiến thức, logic. Còn triết lý giáo dục Steiner tạo dựng 3 yếu tố: Suy nghĩ, Cảm xúc và Ý chí. Đây chính là điểm khác biệt giữa phương pháp giáo dục thông thường và phương pháp Steiner.
Vậy bao nhiêu tuổi trẻ sẽ được tham gia vào phương pháp học Steiner? Phương pháp này rất thích hợp cho giai đoạn đầu đời của trẻ. Trong nền giáo dục Steiner giáo viên là người hướng dẫn thực hành nhằm phát triển ý chí qua các hoạt động trải nghiệm. Từ cấp mầm non trẻ sẽ được thực hiện hoạt động chân tay. Đến cấp 2 và 3 phương pháp Steiner đề cao các dự án khoa học không tưởng và nghệ thuật bền vững.
Triết lý giáo dục Steiner đơn giản nhưng thâm sâu gồm có:
Giáo dục không dựa vào thành tích
Phương pháp giáo dục phổ quát chú trọng vào việc truyền đạt kiến thức, tư duy logic. Ngược lại phương pháp giáo dục Steiner nổi bật tầm quan trọng của yếu tố: Suy nghĩ, cảm xúc và ý chí.
Đánh giá con người không qua thành công, địa vị, tiền bạc
Phương pháp giáo dục Steiner tạo ra những cá nhân không sợ hãi với nội tâm mạnh mẽ. Trẻ được tiếp cận với nền văn minh nhân loại mới nhất, có động lực để phát triển đam mê, kỹ năng.
Không áp đặt uy quyền, không cạnh tranh, không thưởng – phạt
Các trường học theo phương pháp giáo dục Steiner không có sự cạnh tranh vật chất, không có trừng phạt. Tư tưởng cốt lõi đó là xây dựng động lực, nguồn cảm hứng bên trong mỗi học sinh. Các bé đến trường sẽ cảm nhận được tình yêu thương, ấm áp từ lớp học, thầy cô…
Không phán xét
Khi tham gia vào mô hình học Steiner học sinh sẽ được: ” Chơi nhiều hơn học”. Việc dạy và học không tập trung vào nhồi nhét kiến thức. Tại đây trẻ được tiếp thu kiến thức, trải nghiệm nghệ thuật, tình yêu thiên nhiên qua các hoạt động chơi đùa. Đây chính là gốc rễ nuôi dưỡng ý chí, năng lực và khát khao làm việc của trẻ.
Nuôi nấng trí tưởng tượng của trẻ
Trẻ được tham gia học các môn học phong phú: thủ công, hội họa, kịch nghệ… Đến ngôn ngữ, khoa học… Khi đã trải nghiệm thực tế, trẻ sẽ nhận biết thế mạnh, sở thích cũng như đam mê.
Triết lý Steiner cho rằng vào những năm đầu đời trẻ sẽ tiếp thu và học tập kiến thức tốt nhất. Thông qua đó trẻ có thể khám phá được bản thân qua các hoạt động thực tiễn. Phương pháp này cho phép trẻ học thông qua ví dụ và trò chơi tưởng tượng. Mục tiêu chung của phương pháp này chính là giúp bé có những cảm nhận tốt đẹp về thế giới xung quanh.
Các đặc trưng của phương pháp giáo dục Steiner
Môi trường áp dụng phương pháp giáo dục Steiner phải đảm bảo nội dung các tiêu chí như sau:
Bạn trẻ được chơi hoàn toàn
Theo phương pháp Steiner giai đoạn 7 năm đầu đời là để trẻ thích nghi và phát triển cơ thể, tìm hiểu thế giới xung quanh. Đồng thời khám phá những khả năng tiềm ẩn của bản thân. Vì vậy, sức sống của trẻ con giai đoạn này chỉ nên dùng vào những việc kể trên thay vì vùi đầu vào sách vở học tập.
Não bộ của trẻ trong giai đoạn 7 năm đầu đời cũng cần được bảo vệ để phát triển một cách hoàn chỉnh nhất. Phương pháp giáo dục Steiner tập trung vào chủ đề phát triển trí tưởng tượng và tiếp thu những gì bên ngoài thiên nhiên.
Steiner cũng khuyến cáo phụ huynh không cho trẻ tiếp xúc với một số thiết bị số: tivi, điện thoại, iPad… Những thiết bị này không có lợi cho sự phát triển tự nhiên của trẻ.
Có nhiều hoạt động lặp đi lặp lại
Ở trường mầm non theo phương pháp Steiner thường gồm những hoạt động lặp lại như chơi tự do, nghệ thuật, làm vườn… Đặc điểm quan trọng tiếp theo của phương pháp Steiner là nhấn mạnh các hoạt động ngoài trời. Mục đích là tăng sự trải nghiệm của trẻ một cách tự nhiên nhất. Cùng với đó trường cũng tổ chức những lễ hội theo mùa để trẻ có ký ức tốt đẹp và thú vị.
Các giáo viên là người hướng dẫn, làm gương cho trẻ
Trẻ sẽ quan sát và học hỏi cách làm thông qua các hoạt động của giáo viên. Giáo viên sẽ thực hiện các công việc như bố mẹ bé: đọc truyện, nấu nước, khâu vá… Thầy cô chính là tấm gương để trẻ noi theo và luôn bình tĩnh xử lý mọi việc trên thực tế.
Đồ chơi khuyến khích sáng tạo
Những phương pháp khác hay sử dụng những loại đồ chơi thiết kế sẵn. Còn đối với phương pháp Steiner những loại đồ chơi thường khá đơn giản. Đồ chơi trong các trường mầm non Steiner thường không có hình thù cụ thể. Trẻ có toàn quyền tưởng tượng và linh hoạt sáng tạo theo khả năng của mình.
Hơn nữa chất liệu của các đồ chơi được làm từ nguyên liệu tự nhiên, không có đồ chơi nhân tạo. Bởi theo Steiner, vật liệu tự nhiên sẽ nuôi dưỡng giác quan và sự sống đang phát triển của trẻ.
Chân thật và nhẹ nhàng
Cũng theo Steiner, trong 7 năm đầu đời trẻ sẽ trải qua trạng thái mơ màng và đặc biệt là 3 năm đầu. Mơ màng ở đây nghĩa là trẻ chưa có ý thức thực sự về cái tôi, suy nghĩ của riêng mình. Thậm chí trẻ chưa có ý thức về thế giới xung quanh.
Tuy nhiên Steiner cũng khuyến khích cha mẹ nên bảo vệ trạng thái mơ màng này của trẻ tự nhiên nhất. Môi trường Steiner luôn cần sự chân thành, màu sắc đến việc dạy học, di chuyển hay đối xử với trẻ. Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong nội dung của phương pháp giáo dục Steiner.
Tư duy khác nhau ở các cấp học của phương pháp giáo dục Steiner
Giai đoạn tiểu học
Ở giai đoạn này trẻ được tiếp thu kiến thức và tư duy bằng hình ảnh, bài hát… Những môn học tại Steiner không quá tập trung vào lối tư duy trừu tượng. Trẻ sẽ được học qua trải nghiệm thực và tiếp xúc thực. Phương pháp giáo dục này cho rằng cái đẹp khơi gọi xúc cảm nơi tâm trí, đánh thức tư duy.
Quá trình phát triển tư duy của trẻ Việt Nam là tìm hiểu về nguồn gốc Việt Nam, lịch sử Việt Nam. Sau đó mới học về thế giới xung quanh:
- Trẻ được học về huyền thoại, truyền thuyết đến đế chế Hy Lạp – La Mã, giai đoạn Phục Hưng. Sau cùng là lịch sử hiện đại của dân tộc mình.
- Đối với môn khoa học trẻ được tiếp cận với thế giới động vật, thực vật đến con người.
Giai đoạn trung học
Ở giai đoạn này trẻ được học bằng tư duy logic, trừu tượng, các vấn đề khoa học chuyên sâu. Trẻ được làm khoa học thay vì chỉ học lý thuyết suông. Đó là những buổi thực hành ở phòng thí nghiệm, nhà xưởng để theo đuổi một dự án nảo đó.
Bên cạnh đó những môn nghệ thuật cũng đạt đến độ chuyên nghiệp ở cấp học này. Học sinh được thoải mái thực hiện các tác phẩm nghệ thuật: họa sỹ, nhà điêu khắc, nhạc công…
Có nên cho trẻ theo học trường mầm non áp dụng phương pháp giáo dục Steiner?
Nếu bạn đã đọc đến phần này của bài viết thì hẳn bạn rất quan tâm đến phương pháp giáo dục này. Vậy câu hỏi được đặt ra là có nên cho trẻ học theo phương pháp này hay không? Và tại sao lại chọn phương pháp Steiner này? Một số nghiên cứu cho thấy trẻ rất hứng thú khi tham gia vào chương trình học nhờ những điều thú vị và bổ ích.
Tuy nhiên mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Nếu bạn đang có ý định cho con theo học phương pháp này hãy cân nhắc một số điểm sau:
- Steiner phát triển trí tưởng tượng và sáng tạo một cách hiệu quả cho trẻ. Tuy nhiên phương pháp này không dạy kiến thức cho trẻ trước 7 tuổi. Do đó khi bước vào lớp 1 trẻ sẽ bỡ ngỡ và gặp nhiều khó khăn trong môi trường giáo dục Việt Nam.
- Chưa có một tổ chức nào cấp bằng hay đào tạo cho giáo viên muốn dạy trẻ theo phương pháp này dẫn đến nhiều bất cập khi theo học.
Tùy vào điều kiện và đặc điểm của trẻ mà bố mẹ có thể lồng ghép phương pháp Steiner vào chương trình học của con. Dù lựa chọn phương pháp nào thì bạn cũng nên đồng hành cùng con trên chặng đường đầu đời nhé.
Bật mí bí quyết sử dụng phương pháp giáo dục Steiner tại nhà
Mẹ có thể ứng dụng phương pháp giáo dục này theo các nguyên tắc vàng dưới đây:
- Tuổi thơ của con bạn không phải một cuộc đua: Hãy chú ý đến nhu cầu của con. Thay vì mong đợi con trở thành người mà bạn muốn.
- Kết nối cùng thiên nhiên: bố mẹ hãy cho trẻ học hỏi thông qua các hoạt động gần gũi thiên nhiên. Từ đó nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên và tâm hồn của trẻ.
- Kể chuyện cùng con: giúp trẻ học cách lắng nghe những điều xung quanh.
- Gợi mở sự sáng tạo qua đồ chơi: bạn nên chuẩn bị ít đồ chơi cho trẻ để khơi gợi tính sáng tạo. Tạo những trải nghiệm cảm giác khác nhau.
- Tạo không gian nghệ thuật: bố mẹ hãy tạo cho con trẻ không gian nghệ thuật để con ngẫu hứng.
Trên đây HaNoitoplist vừa chia sẻ bạn phương pháp giáo dục Steiner. Dù lựa chọn phương pháp nào bố mẹ cũng nên đồng hành cùng con trong mỗi giai đoạn phát triển. Và đừng bỏ lỡ những chia sẻ tiếp theo của chúng tôi nhé.
